Gerçek bal aldığınızı nasıl anlarsınız? Sipariş verdiğiniz balın hakiki bal olduğundan emin misiniz? Doğrudan bir güvendiğiniz ve bildiğiniz bir arıcıdan satın almıyorsanız,

piyasada bulunan farklı markalar ve çeşitler arasında karar vermek çok zor olabilir. 

ABD de yapılan bir araştırmaya göre marketlerde, internette veya perakendeciler de  satılan balın neredeyse dörtte üçünün aslında bal olmadığı tahmin ediliyor. Bu değerlendirmede bahsi geçen balın saf, katkısız, hambal olduğunu belirtelim. Hambal filtrelenmemiş ve pastörize edilmemiş bal demektir.

Hakiki balda polen, besinler, enzimler ve vitaminler bulunur. Arındırılmış, işlenmiş veya tağşiş edilmiş ballarda bunlar olmayabilir. Kavanozda olan sadece şekerli şuruptur. Endişe verici bir şekilde, bazı üreticiler orijinal balı ürünü seyrelterek “balı” daha ucuz hale getirmek için yapay tatlandırıcılar ve mısır şurubu bile ekleyebilmektedir.  Ayrıca, kontrol altında olmayan ballar pestisitler, antibiyotikler ve diğer kirletici maddeleri içinde taşıyabilir.

Günümüzde gerçek bal arayan, gerçek bal nerede bulunur, gerçek bal nerede satılır, gerçek bal nereden alınır sorusunu soran tüketiciler balın için içinde şeker var mı sorusunu sormakta? Evet şeker balın içinde olmaması gereken daha doğrusu yapay olarak olmaması gereken bir maddedir. Ama günümüzde şeker dışında pestisitler, kimyasal kalıntılar gibi risklerde ballarda kirlenmeye sebep olmaktadır. Hakiki, gerçek, saf balı tanımlarken, katkısız ve kalıntısız olması beklenir.

Gerçek bal nerede bulunur, nerede satılır, nereden alınır?

Tüketicilerin bu yukardaki sorularla gerçek bal arayışı aynı şekilde sahada işini hakkıyla yapan arıcıların, gerçek bal üretenlerin çektiği zahmet ikiside zor. Peki gerçek bal arayanlarla gerzek bal üretenler nasıl buluşacak. 2015 yılında sizler gibi gerçek balı arayarak başlayarak bir arıcılık serüvenimiz var. O yüzden bilinçli gerçek bal arayan tüketicilerin aklındaki soruları, şüpheleri çok iyi biliyorum. Nereden bir bal alsanız acaba sorusu hep var oldu. Veya biri gelip o balı kötüledi kendi aldığı balı övdü. Kendi aldığı bal markasını tavsiye etti onun en iyi bal olduğunu iddaa etti. Neye dayanarak çoğunluk kendi beğenilerine dayanarak. 

Oysa gerçek balın kriteri lezzet değil, tadım değil, koku değil. Gerçek balı bulmanın yolu dürüst üreticiyi bulmaktan, aracılardan uzak kalmaktan ve araştırmaktan geçiyor. Bugün baktığınız zaman arıcıdan bal alıp size bal satanlar arıcıdan bal alınmaz diyor. Arıcı olmayan arıcı elbisesi giyip biz arıcıyız diye poz veriyor. Cam kavanozların fotoğrafları paylaşılıyor ünlü isimler tavsiye ediyor, influncerlar tavsiye ediyor. 

Ama hepsinin yaptığı işin bir reklam olduğunu kimse bilmiyor. Yani parayı verdiğiniz zaman iyi bal üretmiş olmuyorsunuz. Ünlü birinin tavsiye ettiği balı aldığınız zamanda gerçek balı satın almış olmuyorsunuz. Google üzerinde arama yapıp reklamlar üzerinden bulduklarınızda gerçek bal ürettiğini iddaa ediyor. Yanı bayınızda hobi arıcılık yapan komşunuzda. Heryerde gerçek bal varsa niye insanlar bunu arıyor.

Gerçek bal konusunda gerçekler anlatılmıyor?

Günüzün bilimsel koşulları ve endüstriyel gelişmeleri arttıkça sahte bal üretenlerinde imkanları arttı. Tüketim arttı gerçek bal üretimi artmadı. Ama herkes gerçek balı almak istiyor. Balın kimyasal yapısını bugün biliyoruz belirli oranlara fruktoz ve glikoz şekeri, su, vitamin ve mineraller. Fruktoz ve glikoz şekerleri her şekilde piyasada rahatlıkla bulunan şekerler, su zaten var, aroma renklendirici oda tamam. Karıştırdık ve sunduk. Bu gerçek bal mı oldu basit bir tatlımı. Sahte bal üretmek bu kadar basit gerçek bal üretmek ise bunun tam aksi bu kadar zor. Yılda binlerce kilometre yol yüzlerce kovan, taşınmalar, olumsuz iklimler, kuraklık, arı ölümleri, tarım zehirleri, masraflar. Sonra sahte üretici ile gerçek üreticinin yaşama mücadelesi. Arıcı ürünü satarsa evinin geçimini sağlayacak. Masrafları, giderleri var. Ama fiyatı sahte bal üreticisi belirliyor. Balcı olan koca koca üreticilerin kırılalmaz bir tekeli var. Gerçek üretici arka planda kalıyor var ama bulmak için tüketicinin araması, sorgulaması, araştırması lazım.

Mevzu bununlada kalmıyor son yıllarda gerçek bal arayanların arıcılara bir yönelimi söz konusu. Suyu kaynaktan almak varken niye çeşmeden içesiniz. Fırından almak varken neden bakkaldan almayı tercih edesiniz. Bunu görenler boş durmadı hemen arıcı elbiseleri giyildi arıcı olmadıkları halde arıcı oldular. Tabiri caizse kurtlar koyun postuna büründü. Gerçek balın kriteri hiçbir zaman tadı, kokusu, arıcısı, markası, ünlüler, influncerlar değildir.

Arıcıya bak, kovandan aldığını sana işlemsiz sunuyor mu, arının işine karışıyor mu? Floraya bak, çiçekleri dağları üretildiği alanı görebiliyor musun. Üreten ne anlatıyor dinle. Analize bak üreteni tanıyorsun florayı görüyorsun, yeter mi günümüzde gerçek bal satın almak istiyorsan, gerçek balın nerede bulurum diyorsan yetmez. Analiz raporuna bak. Analiz raporuna bak derken iyi bak ama güncel mi değerleri ne, sonuçlar ne çıkmış. 

Kalbin tatmin oldu mu, aklın doğruluğunu tastik ettimi doğru yerdesindir. Gerçek bal nereden alınır, nerede satılır, nerede bulunur, hangi markadır, en iyi bal hangisidir sorularının cevabını artık biliyorsundur. 

Anlattıklarımı tüketici olarak yapmak çok mu zor, belki evet. Gerçek balı üretmekte çok zor. İnanmazsanız beklerim arılığıma bir sezon boyunca birlikte çalışmaya.

Şekerli bal diye bir kavram zaten olmaası gereken bir kavramdır. Şekerli olan içinde şeker olan madde bal değildir. Çünkü balın tanımı şudur.  

Bal: Bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarının salgılarının veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı, doğal olarak kristallenebilen doğal ürünü, ifade eder. Gerçek bal, hakiki bal, arıların  doğadan doğal yollarla topladığı nektarın dönüşmesiyle  oluşur. 

Bala doğal olan dışında şeker 2 şekilde eklenebilir. Birinci yöntem arıların ek besin olarak şekerle beslenmesidir. Burada arı şeker içerikli besini kovana taşır ve bala karıştırır. Ama bu şekerli sıvının bitkilerden gelen şekerden farkı onun hiçbir bitkisel içerik içermemesidir. Bu ek besleme malzemesi  bazen beyaz sofra şekeri bazen mısır şurubu veya glikoz olabilir.

İçeriği ne olursa olsun balın içinde doğal olmayan şeker bulunması balın hakiki, gerçek, saf bal olmadığı anlamına gelir.

Balın yapısını bozan ikinci şeker yöntemi ise arıcıdan alınan balın içine sonradan glikoz şurubu ilave ederek balı çoğaltma yöntemidir. Bu yöntemle balın çoğaltılması sağlanır. Balda yapılan bu tağşiş balın içerik değerlerinde kayıp yaşanmasına sebep olur.

Balın sahte mi gerçek mi olduğunu anlamak için evde uygulayabileceğiniz basit testler vardır? Ama bunların çoğu balın fiziksel özelliklerini baz alarak bala uygulanacak testlerdir. Balın viskozitesi, su dengesi, şeker profili gibi fiziksel özellikler balın gerçek mi sahtemi olduğunu anlamak için evde uygulanacak basit testlerdir.

Gerçek ve Sahte Bal Arasındaki Fark Nasıl Anlaşılır? Basit 5 Test

Kristalizasyon Testi

Bal nektardan yapıldığı için arılar onu işler ve özel enzimlerle işlerler. Bu enzimlerden biri olan glikoz oksidazdır, TS. 3036’ya göre kristalizasyon “içindeki dekstrozun tanecikler haline
 gelmesi sonucu balın akıcılığını az veya çok kaybetmesi olayı olarak tanımlanmakta ve balın bir özelliği olarak belirtilmektedir.
Balların büyük bir kısmı kristalleşmeye eğilimlidir. Bu eğilim, balın içerdiği su, dekstroz ve levüloz şekeri oranlarına ve sıcaklığa bağlı olarak değişebilmektedir. Kristalizasyon üzerinde balın elde edildiği bitki kaynakları ve ortam sıcaklığı da etkili olmaktadır. Yapay bal kristalize olmaz.

Su Testi

Gerçek bal su ile kolayca karışmaz. Sadece bir bardak suya bir çay kaşığı bırakın ve kabın dibine yerleştiğini göreceksiniz. Sıvıya dahil etmek için gerçek balın karıştırılması gerekir. Sahte bal ise suda hiç karışmadan kolayca çözülür.

Kağıt Testi

Test ettiğiniz numuneden birkaç damla kağıt havlu veya peçete üzerine koyun. Bal saf ise katı kalır ve ıslanmaz. Bal saf değilse, kağıdı ıslatır ve hatta ıslanır. Gerçek bal içinde %20 yi geçmeyecek oranda su bulunur. Bu oranlardan fazla su bulunması halinde bal ekşime yapar.

Mikrodalga Testi

Mikrodalga için güvenli bir kaba numunenizden yaklaşık 2 yemek kaşığı ekleyin ve 45 ila 60 saniye yüksek güçte ısıtın. Doğal bal hızla karamelize olurken, yapay bal köpüklü ve kabarcıklı hale gelir.

Tadım testi

Gerçek, saf balın tadı sadece birkaç dakika kalır. Sahte bal, şeker tadı ağızda devam ettirdiği için daha uzun süre kalan bir tada sahip olacaktır

Yapışkanlık testi

Gerçek bal, parmaklarınız arasında ovulursa yapışkan değildir, ancak yapay bal, yapımında eklenen tatlandırıcılar nedeniyle yapışkandır. Bu farkın test edilmesi kolaydır ve çok fark edilir.

Özetle, günümüzde gelişen teknolojilerin paralelinde sahte bal üreticileri de maalesef bu teknojilere ayak uydurdu. Yukardaki testler başta bahsettiğimiz gibi balın fiziksel özelliklerinden yola çıkarak yapılacak testlerdir. Gerçek, hakiki, saf balı anlamının tek yolu profesyonel cihazlarla laboratuvar ortamında testten geçmesine bağlıdır. Farklı onlarca test yapılarak bu testlerin sonuçları değerlendirilerek balın gerçek balın gerçek veya sahte olduğu anlaşılabilir.

Gerçek, hakiki balı analizli balı bulmak için güvenilir üreticiler tercih ederek satın almak aklınızdaki şüpheleri giderecektir.