Bal seçerken muhtemelen "ham", "saf", "organik" ve "filtrelenmemiş" gibi kelimeler kullanan etiketlerle karşılaşmışsınız veya bu ifadeleri dinlemişsinizdir

- ancak aradaki farkın tam olarak ne olduğunu sormak zorunda kalabilirsiniz. Çoğu durumda bal bu ibarelerden birden fazlası taşıyabilir, ancak her biri farklı bir anlama gelir ve bu terimlerin anlamlarını bilmek sağlıklı balı seçmenize yardımcı olur. Farklı bal türlerini anlamayı kolaylaştırmak için, her bal türü için genel kabul görmüş tanımları açıklıyoruz:

Saf Bal:

 "Saf bal" etiketi, başka hiçbir bileşen olmadan (maliyetleri azaltmak için bazen endüstriyel ballara eklenen mısır şurubu veya arıları şekerle beslemek gibi) sadece doğal çiçek nektarlarından %100 bal elde ettiğiniz anlamına gelir. Bununla birlikte, "saf bal" ibaresi tek başına balın çeşidi veya nasıl üretildiği hakkında fazla bir bir fikir sahibi olmanızı sağlayamaz, bu nedenle balın nasıl üretildiği, neleri içerdiği, kalite parametreleri  hakkında da bilgi sahibi olmanız saf, hakiki, kaliteli bal satın almanız konusunda size yardımcı olacaktır. 

Ham Bal: 

Ham bal ile saf bal arasındaki fark, "ham" balın saf olmasının yanı sıra pastörizasyon için ısıtılmamış olmasıdır. Bala ısıl işlem uygulanmamasının yararı, bal içinde doğal olarak oluşan enzimler, vitaminler ve minerallerin korunması ve balın tüm faydalarından tam olarak yararlanabilmenizdir. Ham bal üreten birçok arıcı, arılara nasıl baktıklarının ve balı nasıl ürettiklerinin yediğiniz bal üzerinde büyük bir etkisi olduğunun farkındadır. Türk gıda kodeksi bal tebliğine göre 45 °C’den yüksek ısıl işlem görmemiş ve 0.3 mm’den daha büyük filtreler ile filtre edilmiş ballar, “ham bal” olarak tanımlanabilir. Ham bal ile normal bal arasında bir tercih yapmanız gerekirse, bu detayı göz önünde bulundurun.

Organik Bal:

Organik bal, doğal bitkilerden üretilen, arıları tedavi etmek için kullanılan ilaçların kalıntıları,  zirai ilaçların kimyasal pestisitleri olmayan alanlarda üretilen baldır. Organik bal satın almak, bal üretilen bitkilerin üzerine veya yakınlarına püskürtülebilecek pestisitlerle temastan kaçınmanızı sağlar. Ülkemizde organik bal tanımı şu şekildedir. Türkiye Cumhuriyeti Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğe uygun şekilde üretilen, üretilirken ve pazarlanırken özel sertifikasyon kuruluşu tarafından denetlenen baldır. Tabii ki, arılar genellikle çiçek aramak için kovandan 5 km uzağa uçabilir, bu da balın gerçekten organik olması için bu 5 km  yarıçapındaki tüm çiçeklerin organik sertifikalı olması gerektiği anlamına gelir.  Tahmin edebileceğiniz gibi, bunu kontrol etme çok zor ve imkansız olabilir. Özellikle zirai ilaç kalıntıları arıların bal, polen ürettiği alanda kullanılmasa bile rüzgar, su vb etkenlerle bu alanlara taşınarak bala karışabilir. Organik sertifika, arılığın organik bal kriterlerini sağlamaya özen gösterdiğinden emin olmanın iyi bir yoludur. 

"Organik" olarak etiketlenen bal, “Ham Organik Bal” şeklinde etiketlenmedikçe işlenmiş bal olma riski taşımaktadır. Ballar arıcılardan satın alınıp el değiştirdikçe üretim zinciri genişler ve yapılan işlemleri takip etmek zorlaşır. Ham organik bal satın almak için etikette hem ham hem de organik yazıp yazmadığına bakın. Yani bir balın organik olması onun ham bal olduğu anlamına gelmez. Organik balın kriterleri arasında balın işlenmesi ve filtrelenmesi konusunda tanımlar bulunmamaktadır. 

Filtrelenmemiş Bal: 

"Filtreleme", balın, içindeki çok küçük polen parçacıkları uzaklaştırmak için işlenmesi anlamına gelir. Balın süzülmesi, esnasında balın polen ve diğer faydalı niteliklerini korurken, balmumu kırıntıları,  arı parçaları gibi balın içinde olmaması gerekli materyallar bala karışabilir. Süzme işlemi sırasında baldan bu yapancı materyalleri uzaklaştırmak için bir elek sistemi kullanılır. Ama bu elekler asla balın içineki poleni tutacak kadar küçük gözenekli değildir. Filtreleme diğer adıyla filtrasyon işlemi ise balın içindeki polen taneciklerini temizlemek, toplamak için yapılan endüstriyel bir işlemdir. Filtrelenmiş bal özel gözenekli filtreler ve ısıtma işlemi uygulanarak baldan polenleri temizlemek olarak tanımlanabilir. Bu ince gözenekli filtrelerden balın akışkan bir biçimde geçebilmesi için filtrasyon işleme sırasında balın ısıtılması da gerekir. Isıl işlem ve filtreleme işlemi balın berrak bir görüntüye kavuşması ve kristalize olmaması için yapılan bir işlemdir. Isıtılmış ve filtrelenmiş bal hambal olmaktan çıkar. Bu nedenle, süzme bal, etikette belirtilmedikçe mutlaka çiğ, ham bal değildir.

Türk gıda kodeksi bal tebliğine göre; Filtre edilmiş bal: Süzme işlemi sırasında 0.2 mm’nin altında gözenek büyüklüğüne sahip filtrasyon malzemeleri kullanılarak yabancı organik veya inorganik maddelerin uzaklaştırılması sonucunda polen içeriği azalmış balı, ifade eder. Başka bir deyişle filtrelenmemiş bal, organik ve inorganik maddeleri içinde barındıran baldır

Bu kelimelerin ne anlama geldiğini bilmek, kendiniz ve çevre için en iyi balı seçmenize yardımcı olacaktır. Ne yazık ki bal etiketleme konusunda çok az kanuni düzenleme ve denetleme vardır, bu nedenle yalnızca etiketlerdeki yazılanları kesin doğru kabul etmekte doğru olmayabilir. Tam olarak aradığınızı aldığınızdan emin olmak için üretim süreçleri konusunda şeffaf olan küçük, zanaatkar veya bal üreticileri aramak en iyisidir. Yerel üreticileri ziyaret etmeyi, doğal gıda dükkanlarını kontrol etmeyi, güven veren markaları veya işin uzmanı üreticileri tercih etmeyi unutmayın.

Bu tanımları antatıp açıkladıktan sonra yukarda bahsettiğimiz niteliklerin tamamını taşıyan kaliteli bal var mıdır sorusu aklınıza gelebilir?  Bizce var, bizde var?